AK Parti’nin kentsel dönüşüm yasa teklifi Meclis’te: 50+1 kâfi olacak

AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler, TBMM’de; başta zelzele riskinin olduğu İstanbul olmak üzere Türkiye genelindeki kentsel dönüşüme ait hazırlanan kanun teklifiyle ilgili basın toplantısı düzenledi. Güler, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Kimi Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 21 unsurdan oluştuğunu belirterek, “Özellikle mümkün İstanbul zelzelesi, gerçekleşmesini asla dileyemeyeceğimiz, bir risk olarak görmezden de gelemeyeceğimiz gerçek. İşi bahta bırakamayız. Maalesef birçok ülke üzere biz de risk azaltmanın ehemmiyetini çok acı olaylarla, geniş kapsamlı kayıplarla yaşadık” dedi.

ANKA’nın haberine nazaran Güler, Türkiye’nin büyük kısmının sarsıntı nesli altında yaşadığına dikkat çekerek, “Topraklarımızın yüzde 66’sı ve nüfuzumuzun yüzde 70’i yüksek riskli zelzele bölgesinde yer almaktadır” diye konuştu.

Türkiye genelinde 31 milyon konutun ve 5 milyon ticari alan olmak üzere 36 milyon bağımsız kısım bulunduğunu ve bunların 6 milyonunun risk altında olduğunu kaydeden Güler, “2 milyon bağımsız kısmın acil dönüştürülmesi gerekmektedir” dedi. Güler, 2 milyon 200 bine yakın bağımsız kısmın ise kentsel dönüşüm kapsamında dönüştürüldüğünü anımsattı.

İSTİNAF EVRESİ KISALTILIYOR

Teklifle ilgili bilgi veren Güler, teklifin ikinci unsurunda 6 Şubat sarsıntılarına ait düzenleme yer aldığını söyledi. Güler, buralardaki yargısal süreçlere ait düzenleme yapıldığını kaydederek, “Bu düzenlemede, birinci inceleme ve savunma verme müddetleri. Genel tarzlar daha kısa beklenmeye uğraş edildi” dedi. Güler, İdari Yargılama Yordamı Kanunu’ndaki savunmaya karşılık ve yanıta cevap kademelerinin zelzele bölgesindeki evraklara özel olarak kaldırıldığını söz ederek, “Verilen kararlara itiraz edilemeyeceği düzenlenmektedir. Keşif yapılması ve uzman raporlarının tespit edilmesi bakımından da müddetleri kısaltmaya çaba ettik. Tarafların hak ve menfaatlerinin korunması bakımından mecburî bulunması halinde mahkemece birinci incelemeye müteakip savunma beklenmeksizin derhal keşif ve eksper incelemesi yapılmasına imkan tanımlandı” diye konuştu.

Güler, istinaf yolu ve istinaf dilekçelerine ait birinci inceleme müddetleri ve istinaf dilekçelerine savunma verme müddetlerinin de kısaltıldığını kaydederek, “İstinaf kademesinde kararlara 2 ay içinde verilmesine yönelik de düzenlemeyi getiriyoruz” dedi.

‘TESPİT ENGELLENİRSE ÇİLİNGİR ÇAĞIRILACAK’

Güler, 16 Ekim 2023’te Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın bünyesindeki Kentsel Yenileme Genel Müdürlüğü’nün başkanlık seviyesine çıkartıldığını anımsatarak, “Burada Kentsel Dönüşüm Başkanlığımızın altında iki tane lider yardımcılığı ve onlara bağlı Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Taşınma ve Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü formunda üç tane genel müdürlük oluşturuldu. Bunlara bağlı olarak da bilhassa faaliyet alanlarına nazaran daire başkanlıkları oluşturulmuş oldu. Kanun metnimizde de Kentsel Dönüşüm Başkanlığımıza atıflarla bir arada, tekrar hem faaliyet alanlarının daha faal, daha özellikli hale getirilmesi hem de teşkilat yapısının güçlendirilmesi amaçlandı” diye konuştu.

Güler, riskli yapı tespitinin ve Hazine taşınmazlarının kıymetlendirilmesi için Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yapılan atıfların Başkanlığa yapıldığını söyledi. Güler, riskli yapıların tespitinin yurttaşlar tarafından engellenmesi durumunda mülki idari amirinden alınacak yetki ile riskli yapıların çilingir tarafından açılıp tespitinin daha süratli yapılacağını belirtti. Güler, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Riskli yapılara ait bildiri, kelam konusu yapıların kapısına asılması, e- Devlet kapısı üzerinden bildirilmesi, ilgili muhtarlıkta ilan edilmek suretiyle bildiri yapılmış sayılacağı da karar altına alınmaktadır.”

KENTSEL DÖNÜŞÜMDE YÜZDE 50 ARTI 1 DÜZENLEMESİ

Güler, riskli yapıların sahiplerine mali yardım yapılacağını da söz ederek, riskli yapı olarak tespit edilen yapıların yıktırılması için üretim maliyetlerine tek seferlik 90 güne kadar müddet verileceğini açıkladı. Güler, binanın kentsel dönüşüme uğraması için daha evvel binada oturanların 3’te 2 çoğunluğunun aranmasına ait kararın değiştirildiğini, yüzde 50 artı 1 çoğunluğun kâfi olacağını söyledi.

Yasa teklifi ile getirilen birtakım kıymetli düzenlemeler şöyle:

KOLLUK GÜCÜYLE TAHLİYE EDİLEBİLECEK

– Riskli yapıların tespitinin maliklerce yahut kiracılarca engellenmesi durumunda mülki yönetim amirinden alınacak yazılı müsaade ile riskli yapılar çilingir vasıtasıyla açılarak daha süratli tespit yapılması sağlanacak. Tahliyelerin engellenmesi durumunda; mülki yönetim amiri tarafından verilecek yazılı müsaadeyle kolluk güçleri tarafından tahliye yapılacak.

– Riskli yapıların acilen tespit edilip yıkılmasını sağlamak gayesiyle tebligatlar kelam konusu yapıların kapısına asılacak, ayrıyeten e-devlet üzerinden maliklere bildirilecek, muhtarlıklarda da ilan edilecek.

– Yıkılacak derecede riskli olan ve doğal afetlerin meydana geldiği alanlarda uygulama projesi aranmaksızın ihaleye çıkılabilecek.

– Sarsıntı bölgesinde tespitlerdeki uzman muhtaçlığının karşılanabilmesi maksadıyla Uzmanlık Yasası’nda yapılacak değişiklikle, etraf vilayetlerden de eksper görevlendirilebilecek.

SALT ÇOĞUNLUK İLE KARAR ALINACAK

– Kentsel dönüşümlerde, yapı ruhsatı alınması da dahil olmak üzere tüm iş ve süreçler, payları oranında maliklerin salt çoğunluğu ile aldığı kararla yapılabilecek. Mevcut maddede bu süreçler için maliklerin üçte ikisinin çoğunluğu aranıyor. Karara katılmayan malikler, noter kanalıyla yahut ilgili muhtarlıkta 15 gün mühlet ile ilan edilecek.

– Hak sahipliğine ait süreçler hariç olmak üzere hasar tespit raporlarına dayalı olarak tesis edilen idari süreçlere karşı açılan iptal davalarında, birinci inceleme ve savunma verme mühletleri, genel adaptan daha kısa olacak. Belgenin daha çabuk sonuçlanması için “savunmaya cevap” ve “cevaba cevap” basamakları kaldırılıyor. Yürütmenin durdurulması talebine ait verilen kararlara itiraz edilemeyecek.

– Tarafların istemi olsa dahi duruşma yapılması mahkemenin takdirine bırakılacak. Elektronik tebligat adresi bulunmayan taraflara, keşif ve duruşma gününün bildirilmesine ait tebligatların seri ve özel yollarla yapılmasına imkan tanınacak. İstinaf evresinde karar 2 ay içinde verilecek.

– Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, özel bütçeli yönetim olarak teşkilatlandırılıyor. Dünya Bankası tarafından finanse edilen kredinin Kentsel Dönüşüm Başkanlığa tahsisli olarak kullandırılmaya devam edilmesine yönelik düzenleme yapılıyor.

REZERV YAPI ALANLARI YİNE TANIMLANIYOR

– Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’daki “rezerv yapı alanı” tarifinde değişikliğe gidiliyor. Rezerv yapı alanı tarifinde yer alan “yeni yerleşim alanı olarak” sözü yasa metninden çıkarılıyor. Unsurun münasebetinde, uygulamada açılan davalarda, rastgele bir taşınmazın rezerv yapı alanı olarak belirlenebilmesi için meskun alanlar dışında olması gerektiği istikametinde kıymetlendirme yapılarak karar kurulduğu, yerleşim yerlerinde yer alan parsellerin de rezerv yapı alanı olarak belirlenmesinin mümkün olmasının amaçlandığı belirtildi.

– Gerçek yahut özel hukuk hükmî bireylerince mülkiyetlerindeki taşınmazların rezerv yapı alanı olarak belirlenmesi talebinde bulunulabilmesi için; bu taşınmazların yapılaşmaya temel arsa metrekaresinin yüzde 30’unun mülkiyetinin periyoduna muvafakat edilmesi yahut tıpkı ölçünün kıymetinin dönüşüm projeleri özel hesabına gelir olarak kaydedilmek üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığına verilmesi gerekecek.

– Riskli alanlarda uygulama mühletince imar ve yapılaşma haklarının kısıtlanması ve alandaki yapılara verilen elektrik, su ve doğal gaz üzere hizmetlerin durdurulması mevzularında Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na verilen misyon ve yetkiler Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca kullanılacak.

– İstanbul’da dönüşümü hızlandırmak için başlatılan “yarısı bizden” kampanyasının uygulanabilmesi için hak sahiplerine üretim için mali yardım yapılabilmesinin yolu açılacak.

– Fakir yahut dar gelirli olarak kabul edilenlere verilecek bağımsız kısımlar için de yeni düzenlemeye gidiliyor. Buna nazaran borçlanması gereken lakin maddi durumu kâfi olmayan hak sahibi ismine isabet eden bağımsız ünitenin tapuda hak sahibi ile Başkanlık ismine hisseli mülkiyet asıllarına nazaran tescil edilebilecek. O denli bir durumda hak sahibinin üzerine kayıtlı ikamet edebileceği konut nitelikli öbür bir gayrimenkulü yok ise bu bağımsız kısımlar üzerinde hak sahibine ve hak sahibi evli ise süreç yapıldığı tarihteki eşine oturma hakkı tanınacak.

TAHLİYE VE YIKIM MASRAFI MALİKLERE İLİŞKİN OLACAK

– Başkanlık yahut yönetim tarafından yapılan yahut yaptırılan riskli yapı tespit, tahliye ve yıktırma masrafları, payları oranında maliklerden tahsil edilecek.

– Kentsel Dönüşüm Başkanlığının ön alım hakkı, başkanlığın yahut Hazinenin kanun kapsamındaki taşınmazlarda paydaş olup olmadığı ile bu taşınmazlarda hisseli yahut müstakil mülkiyet olup olmadığına bakılmaksızın, bu taşınmazların büsbütün yahut kısmen alanda yahut parselde malik olanlar dışındaki üçüncü şahıslara satışı durumunda kullanılacak.

– Yapıların yıktırılmasından sonra arsa haline gelen taşınmazda iştirakin giderilmesi için Türk Uygar Kanunu kararlarına nazaran dava açılabilecek. Fakat, paydaşlığın giderilmesi için dava açılmış olması, bu düzenleme kapsamında payları oranında paydaşların salt çoğunluğu ile karar alınmasına ve bu karara nazaran süreç yapılmasına pürüz oluşturmayacak. (HABER MERKEZİ)