Diyarbakır’da devletin ulaşmadığı köy: Örenkuyu
DİYARBAKIR- Diyarbakır Çermik ilçesine bağlı Örenkuyu köyü, 130 haneye sahip. Diyarbakır vilayet merkezine 129 km, Çermik ilçesine 36 km uzaklıkta bulunan köy, yaklaşık 35 köyün temas noktasında bulunuyor. Tarım eserleri, küçük ve büyükbaş hayvan yüklü kamyonlar köyün mıcırlı yolunu kullanıyor. Sık sık kazaların meydana geldiği köyde, tek sorun bu da değil. Pis ve atık suların toplanıp atılmasını sağlayan kanalizasyon sisteminin bulunmadığı köyde, köylüler tarafından yer altına inşa edilmiş foseptik çukurları bulunuyor. Fakat bu çukurlar vakitle dolarak taşıyor. Foseptik çukurlarının taşması nedeniyle meydana gelen kokudan ötürü köylüler durumdan şikâyetçi olurken, bilhassa çocuklarda sıhhat meseleleri da baş göstermiş durumda.
‘YILLARDIR ÇABA EDİYORUZ ANCAK BAŞARAMADIK’
Uzun vakittir kanalizasyon ve yol sorunu yaşadıklarını belirten Örenkuyulu Faruk Yılmaz, “Buraya devlet mutlaka ulaşmıyor. Hangi köye gidersen git bin ah işitirsin. Yıllardır gayret ediyoruz fakat başaramadık. 2014’te asfalt döküldü ancak o tarihten beri bir çivi dahi çıkılmadı. Yol bozuldu, harap oldu, ihalesi yapıldı lakin yol yapılmadı. Geçen sene geldiler yolu kazıp mıcır döküp gittiler. Bu yolun akıbetini takip edecek olan kurumlar bu işin peşine düşmüyor. Bir gün silindir çalışması yapıldı, ancak sonra o da gitti. Yetkililerle görüşerek neden çekildiklerini sorduğumuzda, ‘su bulamamışlar’ cevabını aldık. Su bulmak sizin işiniz, bulacaksınız. Bunu da biz mi temin edelim?” dedi.
Sadece kendi köylerinde son 2 ayda en az 5 kazanın meydana geldiğini belirten Yılmaz, “Can kaybı yok lakin maddi ziyan çok. Beşerler artık perişan olmuş durumda, rezalet içerisinde. ‘Verdiğiniz vergiler size yol, su, elektrik olarak geri dönecek’ diye bir laf vardı. Bizim köye hiçbir dönüş yok. Bu hususta çok mağduruz, ne yapacağımızı bilmiyoruz” tabirlerini kullandı.
‘BİRAZ DA OLSUN YAŞAMAK İSTİYORUZ’
Kanalizasyon sisteminin bulunmamasından dolayı foseptik çukurları kazarak pis ve atık suları topladıklarını belirten Yılmaz, çukurların artık taşarak insan sıhhatine ziyan vermeye başladığını söyledi. Yılmaz, “Çocuğumu her ay yüksek ateş ve enfeksiyondan dolayı hastaneye götürüyorum. 21. Yüzyıl’da kanalizasyon üzere, yol üzere, su üzere problemlerin olmaması gerekiyor. Ne diyeceğimizi artık bilmiyoruz. Mağdur olmak değil biraz da olsun yaşamak istiyoruz” diye konuştu.
Yılmaz, problemlerin tahlili için vali, kaymakam ve belediye lideri ile görüştüklerini fakat adres olarak Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (DİSKİ) gösterildiğini belirtti. “Gelip DİSKİ’de tıkanıyoruz” diyen Yılmaz, DİSKİ Genel Müdürü Fırat Tutşi’yi işaret ederek, “Bu adam yıllardır orada, herkes şikayetçi fakat hala koltuğunda oturuyor. Kim koruyor, koltukta hala kim tutuyor bilemiyoruz. Kayyımlar geliyor gidiyor lakin bu adam yüzlerce şikayete karşın yıllardır burada” dedi.
‘SU SORUNU DA VARDI KENDİ UĞRAŞIMIZLA GİDERDİK’
1994 yılında kendi gayretleriyle köye su getirdiklerini lakin nüfus arttıkça suyun yetmemeye başladığını lisana getiren Yılmaz, DİSKİ’nin bu noktada da adım atmadığını söyledi. O denli ki 2018 yılında köylüler, susuzluktan dolayı 40 bine yakın hayvan ile birlikte, devayı Erzurum yaylalarına göç etmekte bulmuş. Köyün su sorunu, evvelki periyot Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan tarafından Meclis’e dahi taşınmıştı.
Paylan’ın soru önergesinde, şu sözlere yer verilmişti: “Diyarbakır’ın Çermik ilçesinde bulunan 130 haneli Örenkuyu köyünde önemli bir su sorunu yaşanmaktadır. Köy sakinleri yaz aylarında meskenlerinde bir damla su bulunmadığından yakınmaktadır. Köyde şebeke suyu bulunmadığı için, 1994 yılında şimdi 50 haneli iken Örenkuyu köyü sakinleri kendi imkânlarıyla köye bir su deposu yaptırmıştır. Lakin yıllar içinde köydeki hane sayısının 130’u bulmasıyla, kendi imkânlarıyla yaptırdıkları su deposu muhtaçlığı karşılamaya yetmez olmuştur. Suya erişim, temel bir insan hakkıdır. Çermik ilçesinde bulunan Örenkuyu köyünde yazın, aylarca süren su temin sorunu köy sakinlerinin gündelik ömürlerini son derece zorlaştırdığı üzere halk sıhhati bakımından da riskli durumlara sebep olmaktadır. Örenkuyu köyü sakinleri yıllardır çözülmeyen su sıkıntılarının acilen çözülmesini, köylerine su kulesi yapılmasını talep etmektedir.”
‘HEM DEVLETİN MİSYONUNU YAPIYORUZ HEM DEVLETE PARA ÖDÜYORUZ’
Su meselesinin Meclis’e taşınmasına karşın sorunun çözülmediğini gören köylüler, hane başı 4 bin TL toplayarak sondaj vurmuş ve su problemini şimdilik gidermiş. Fakat Yılmaz, hem devletin vazifesini yaptıklarını hem de devlete para ödemelerinden dolayı şikayetçi: “İşin enteresan tarafı da bu. 94’te kendi uğraşımızla getirdiğimiz sudan sonra bütün konutlara sayaç taktılar ve bizden para almaya başladılar. Hiçbirimiz karşı çıkmadık, faturaları ödedik, ‘en azından su getirirler’ dedik. Onu da yapmadılar. Hem devletin misyonunu yapıyoruz hem de devlete para ödüyoruz.”
Örenkuyu köylüleri yollarının asfaltlanmasını, köye kanalizasyon sisteminin çekilmesini ve su problemlerinin kesin bir biçimde çözülmesini talep ediyor.