Patronun kârı 2022’de yüzde 400 arttı, çalışanın geliri eksiye gitti

2022 yılında gerçek kesim firmalarının kârlarına ait rapor açıklandı. Buna nazaran, 2022 kârlarında yüzde 423’lük bir artış yaşandı. İktisat uzmanı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu bu durumu, “Yüzde 8.5’e kadar inen düşük faizlerle piyasayı likiditeye boğmanın sermaye kesitlerine yaradığı bir defa daha görüldü” kelamlarıyla yorumladı. TÜİK ve Merkez Bankası’nın ortak çalışmasıyla yayınlanan raporu kıymetlendiren Kozanoğlu, sermaye bölümlerinin yüzünü güldüren bu tablonun geniş halk kısımlarına birebir ölçüde olumlu yansımadığına dikkat çekti.

Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu’nun Birgün’de yayınlanan “Kârlar tıkırında” başlıklı yazısının bir kısmı şöyle:

“Rapor firmaları 17 dal başlığı altında inceliyor. Bu 17 kesimden 15’i 2022’yi net kar ile kapatırken, 2 kesimin ise tıpkı yılda ziyan ettiği görülüyor. Ziyan eden bölümler gayrimenkul faaliyetleri ve eğitim hizmetleri.

Mali tablolardan türetilen karlılık oranlarına baktığınızda da tıpkı yükseliş trendini izliyoruz. Toplulaştırılmış bilançoların etkin karlılığı, yani bilançodaki her 100 TL’ye karşılık elde ilen kâr 5.74 TL. Net satış karlılığı, her 100 TL’lik satış başına düşen kâr 4.80 TL. Öz kaynak karlılığı, yani her 100 TL’lik sermayeye dönen kâr ise 20.02 TL.

Kilit bölümlerden imalatta bu oranlar daha yüksek sırasıyla 9.57, 26.36 ve 7.92. Madencilikte çok oranlarda 24.2, 47.91 ve 42.59. Madencilikte bu olağan dışı kârların altın işlemeciliğindeki yüksek katma bedelden kaynaklandığı söylenebilir. 2022’yi sakin geçiren inşaat dalında ise, 1.77, 9.82 ve 4.93 ile öteki bölümlerin gerisinde karlılık sayılarına rastlıyoruz.

KAMBİYO KÂRLARI BELİRLEYİCİ OLDU

Ekonomi Gazetesinden Emircan Yaman’ın haberine nazaran, döviz kurunun süratli yükselişi sonucu 2022 yılında firmaların kambiyo kârları 2 trilyon 222 milyar TL’ye ulaştı (Ekonomi Gazetesi, 14 Eylül 2023). Bu sayının net devir kârından epeyce yüksek olmasının nedeni açık durumu olan kimi firmaların kambiyo zararlarına uğraması, kimilerinin ise fahiş kârlar elde etmesi olmalı. Ayrıyeten dövizden dönüşümlü vergi muafiyetli KKM gelirleri de karları üst çekti.

Stokların ve alacakların dönme çabukluğu bilgileri de, yeniden düşük faiz ve bol likidite ve yüksek talep sonucu firmaların stoklarındaki malları satmakta zahmet çekmediğini, alacaklarını da zahmetsiz tahsil edebildiğini gösteriyor. Büyük olasılıkla nakdî sıkılaştırma adımlarıyla önümüzdeki aylarda bu oranlar düşecek, stoklar kolay eritilemeyecek, alacaklar çabuk tahsil edilemeyecek.

Ne var ki 2022’de şirketlerin yüzünü güldüren bu performans Merkez Bankası’nın rezervlerini tüketme kıymetine, enflasyonu patlatarak sağlandı. 2022’de GSYH yüzde 5.5 büyürken, toplam tüketim yüzde 16.3 sıçradı. Toplam kesin yurtiçi talep yüzde 12.5 artarken, net ihracatın büyümeye yüzde 0.7’lik hudutlu bir tesiri oldu. Bu talep artışı sonucu 48.4 milyar dolarlık da bir cari açık verildi.” (HABER MERKEZİ)