Tunceli Müzesi, ‘Avrupa’nın en güzel 2’nci müzesi’ seçildi

Tunceli Müzesi, European Museum Academy Luigi Micheletti Ödüllerinde Avrupa’nın en âlâ üç müzesi ortasına girdi. Üç yıllık bir geçmişi olan kent müzesi, ikincilik mükafatına layık görüldü.

DHA’nın haberine nazaran, Avusturya ve Alman mimarisiyle tasarlanıp, 1935’te askeri kışla olarak inşa edilen, ‘Erken Cumhuriyet Periyodu Yapısı’ özelliği göstermesi nedeniyle Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Müdafaa Bölge Konseyi tarafından tescillenen, 2015’te Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne Tunceli Müzesi olarak kullanılmak üzere tahsis edilen tarihi bina, onarım çalışmaları tamamlandıktan sonra 2020 tarihi prestijiyle müzeye dönüştürüldü.

Tunceli Müzesi, tarih öncesi periyottan bugüne insanlığın ömür serüveninin, bilgi metinleri, görseller, diaromalar ve canlandırmalar eşliğinde anlatıldığı 6 salondan oluşuyor. Türkiye’nin en kıymetli etnografya, arkeoloji ve inanç müzelerinden olan Tunceli Kent Müzesi’nde, Paleolitik periyottan Cumhuriyet devrine kadar, yaklaşık 2 bin tarihi eser sergileniyor. Yapıtlardan en dikkat çeken ise Keban Baraj Gölü’nün altında kalan Sakyol köyünün kuzeydoğusunda doğal bir zirvede bulunan, Pulur Höyüğü’nden çıkarılan 5 bin yıllık kutsal ocak. Kutsal ocak, Anadolu’daki Alevi kültürünün birinci simgelerinden olma özelliği taşıyor. Kilden yapılan ocaklar üzerinde anne, baba ve çocuklardan oluşan 5 kişilik aile temasının betimlenmesi nedeniyle ‘kutsal’ olarak isimlendirilen bu ocak, ocak-aile alakasını, tarihî süreç içinde bu bağın değişmeden bugünlere kadar geldiğini somut olarak ortaya koyuyor.

ALEVİ-BEKTAŞİ RİTÜELLERİ SERGİLENİYOR

Tunceli Kent Müzesi’ni, öbür müzelerden ayıran en kıymetli özelliği ise Alevilik ritüellerinin sergilendiği kısımların olması. Müzede, Alevi inancına mensup aşiretlerin şecereleri, koç başlı mezarlar, Alevilikte en değerli ritüellerden olan cem merasimi ve semah dönülmesi de görsel olarak sergileniyor. Tıpkı vakitte cem merasiminde semah dönülmesi anı da birebir insan figürleriyle yapılan balmumu heykelleriyle canlandırılmış durumda. Aleviliğe ilişkin tüm bilgilerin dışında, UNESCO tarafından 2010 yılında ‘Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne de alınan Alevi-Bektaşi ritüelleri sergileniyor.

48 ÜLKE BAŞVURDU

Geçen yıl Avrupa Müze Akademisi’nin düzenlediği ‘Micheletti Award’ yarışına 67 ülke müracaat yaptı. Tunceli Kent Müzesi de yarışa başvurdu ve finale kalıp tebrik dokümanı aldı. Bu yıl ise müze, 48 ülkeden birçok müzenin başvurduğu ‘European Museum Academy Luigi Micheletti Yarışı’na müracaat yaptı. Bu müsabakaya Türkiye’den yalnızca Tunceli Müzesi katıldı. Tunceli Müzesi, müsabakada ‘Avrupa’nın en güzel 2’nci müzesi’ seçildi. Müze, Cumhuriyet’in 100’üncü yılında çağdaş tarih, sanayi ve bilim dünyasındaki yenilikçi müzelere verilen ‘Luigi Micheletti Ödülü’nü kazandı.

10 heyetin bulunduğu ödül yarışında heyet, Tunceli Müzesi için, “Tüm stantlarda, her biri kendi öykü yapısına ve kendi atmosferine sahip, net bir niyet yapısı görülüyordu. Bilhassa Alevi inanç kültürüne ait standın toplum içinde kıymetli bir ‘gösteri ve kimlik’ rolü vardı. Lokal topluluk için değerli olan lakin dışarıdakiler tarafından görülemeyen birçok kimlik işaretçisi inşa edilmiştir. Müzenin topluma teşvik edici bir katkı sağladığına kuşku yok. Harika bir müzedir ve yaklaşımı (vizyon, misyon, strateji), rolü ve öykü anlatımı açısından pek çok müzeye örnek teşkil etmektedir” sözlerini kullandı.

‘MUTLUYUZ, GURURLUYUZ’

Tunceli Valisi Bülent Tekbıyıkoğlu, müzeye gelerek çalışanları tebrik etti. Vali Tekbıyıkoğlu, konuşmasında da “Bu müzeyi başka müzelerden ayıran etnografik eserler, Tunceli’nin endemik dediğimiz florası ile faunasıyla ilgili stantlar var. En kıymetlisi Tunceli’nin ve bizim bin yıl öncesi dediğimiz Horasan’daki inancımızı koruma eden bir Alevi inanç standı var. Bu istikametiyle başka müzelerden ayrılıyor. Bundan ötürü Avrupa müze tertiplerinin dikkatlerini çekiyor. Avrupa Müze Formu geçtiğimiz sene bedel katan müze olmasından ötürü bir sertifika mükafatına layık gördü. Bu sene Avrupa Müze Akademisi, Avrupa’nın en düzgün 2’nci müzesi olarak Tunceli Müzesi’ni değerli mükafata layık gördü. Biz de kentin idarecileri, kentin yaşayanları olarak bunun haklı memnunluğunu ve gururunu yaşıyoruz” dedi.