Zelzeleden 7 ay sonra: Adıyaman’da ne değişti?
Fatma Keber
ADIYAMAN – 6 Şubat’ta peş peşe yaşanan ve binlerce insanın vefatına neden olan Maraş merkezli iki sarsıntıda büyük yıkımın yaşandığı Adıyaman’da hayat şimdi olağana dönemedi. Ortadan geçen yedi aya karşın vilayette sıhhat ve hijyen meseleleri, barınma krizi devam ediyor.
Konteynerde kalan binlerce depremzede, içme suyu sorunu yaşıyor, haşereler ve sivrisineklerle uğraşıyor. Zelzeleden sonra kira ve mesken fiyatlarındaki fahiş artış ise devam ediyor.
Ağır hasarlı binaların yıkımının ağır aksak sürdüğü kentte yıkım süreçlerinde kullanılan formül de rahatsızlığa neden oldu. Uzun mühlet yıkılan binalarda ayrıştırma süreci yıkımın olduğu yerde yapıldı, bu durum sıhhati tehdit eden çevresel kirliliğe neden oldu. Şikâyetler sonrası kelam konusu formülden kısmen vazgeçilse de belediyenin kontrolleri sürüyor. Öte yandan ağır hasarlı binaların büyük kısmının etrafında emniyet şeridi bulunmuyor.
BELEDİYE LİDERİ: BİZ YALNIZCA İŞİ UYGUN YAPMADIKALRINDA CEZA KESİYORUZ
Yıkım işlemelerinin valilik sorumluluğunda sürdürüldüğünü belirten Adıyaman Belediye Lideri Süleyman Kılıç, “Yerinde ayrıştırma sürecini sonra iptal ettiler. Dışarıda yaptırıyorlar. Biz yalnızca bir şikâyet geldiği vakit direkt ceza yazıyoruz. Toz olduğu vakit, duman olduğu vakit yerinde ayrıştırdığı vakit önemli cezalar yazıyoruz. Fakat dediğim üzere büsbütün valiliğin sorumluluğunda. Biz yalnızca işi uygun yapmadıkları vakit ceza yazıyoruz” diye konuştu.
‘KİRACILARLA İLGİLİ BİRAZ ISTIRAP VAR’
Valiliğin belediyeye ilettiği datalara değinen ve ağır hasarlı binaların yüzde 50’ye yakının yıkım sürecinin tamamlandığını kaydeden Kılıç “Hak sahipleri konteynerlere yerleştirildi lakin kiracılarla ilgili biraz kahır var. Kiracı olup da konteynere yerleşme konusunda sorun yaşayanları da takip ediyoruz. Bir mağduriyeti olan varsa bir grup toleranslar tanınıyor” tabirlerini kullandı.
Belediye olarak tankerlerle su temin etmeye çalıştıklarını söz eden Kılıç, paklık ilaçlama üzere hizmetleri sürdürdüklerini ve süreci Valilik, AFAD üzere kurumlarla koordineli yürüttüklerini aktardı. Kılıç barınma probleminin kalıcı çözülmesi için TOKİ konutlarına işaret ederek “Yapımı devam ediyor” dedi.
BÜYÜK BİNALAR YIKILDI SIRADA KÜÇÜKLER VAR
Ağır hasarlı 4 bin 400 binanın yarısının yıkımının bittiğini aktaran Kılıç, sürecin kuvvetli olduğunu belirtti. Bundan sonraki yıkımların daha süratli olacağını söyleyen Kılıç, şunları söyledi: “Çünkü birinci başta daha büyük binalara girildi. Artık daha küçük binalar kaldı. Bunlara geçmek daha kolay zira büyük binalar daha zahmetli lakin bize iletilene nazaran öbür vilayetlere nazaran daha ilerideyiz.”
‘KONUTLAR TESLİM EDİLİNCE KİRALAR DÜZELECEK’
Kiralardaki artışa dair zelzele bölgesine özel bir durum olmadığını kaydeden Kılıç “Ama bu konutların bir kısmı tahminen kasım sonu aralık üzere teslim edilince muhtemelen bu durum da düzelecektir” sözlerini kullandı.
Belediye Lideri Kılıç, kiralar konusunda sarsıntı fırsatçılığı yapıldığını da kelamlarına ekleyerek, “Bizim bu hususta yapacağımız bir şey yok lakin bize durumu aktardıklarında vatandaşa ’emniyete şikayet edin’ diyoruz. Bunun dışında yeniden de takip etmeye çalışıyoruz. Sonuçta güçlü bir süreç. Tek bir reçetesinin olmadığı farklı reçetelerle gidilmesi gereken bir süreç” diye konuştu.
‘YERİNDE AYRIŞTIRMANIN DERHAL DURDURULMASI GEREKİYOR’
7 ay sonra gelinen noktadan şad olmadığını söyleyen Saadet Partisi Adıyaman Vilayet Lideri Haşim Asnuk ise rahatsızlıklarını şöyle anlattı: “Büyük zelzelenin akabinde 7 ay geçmesine karşın Adıyaman’da yaşanan kaos ve belirsizlikler devam ediyor. Ağır hasarlı binaların yıkılması sırasında rastgele bir tedbir alınmaması, binaların önünde şeritlerin bulunmaması, bakanlığın ve valiliğin açıklamasına karşın birçok binanın yıkımdan yerinde ayrıştırmanın devam etmesi en önemli sıkıntılar. Yerinde ayrıştırmanın derhal durdurulması gerekiyor. Bu ayrıştırmanın kent dışında yapılması daha sağlıklı olacaktır.”
‘SULARIN PAK OLDUĞU SÖYLENİYOR ANCAK RESMİ AÇIKLAMA YOK’
Orta hasarlı konutlarda insanların eşyalarının olduğu ve hırsızlıkların yaşandığını söyleyen Asnuk, kentte yaşanan en kıymetli problemlerden birinin de içme suyu olduğunu söyledi: ”Şifahen suların pak olduğu söyleniyor lakin resmi bir açıklama yok. Adıyaman suyu kendi cazibesi ile dağlardan akan bir sudur. 7 ay prestijiyle suya ne karıştı, ne oldu, neden şüpheleniyorsunuz da açıklamıyorsunuz. Şu anda hâlâ pak suya ulaşamayan bir sürü insan var. İleride bununla ilgili sıhhat sorunları oluşacaktır. Mahallede yüzlerce insanın oluşturduğu kuyruklarda su beklemektense şebeke suyunu içmeyi tercih eden yüzlerce insan var.”
‘BELİRSİLİĞİ ORTADAN KALDIRMALARI GEREKİYOR’
Eğitim öğretim yılına başlandığını anımsatan Asnuk, kelamlarına şöyle devam etti: “Milli Eğitim’e bağlı bir okulda öğretmen bir arkadaş aradı, ‘ben kiracıydım mesken yıkıldı, süreksiz olarak öbür bir kente taşındım, fakat şu anda Ulusal Eğitim beni misyona çağırdı konteynere başvurdum birkaç ay önce öncesinden hala çıkmadı’ diye anlattı. Bunun üzere onlarca insan var. Bilhassa kiracılar ile ilgili çok önemli manada zahmetler var. Devletin bir an evvel bu meçhullüğü ortadan kaldırması gerekiyor. Şu tarihe kadar şunu yapacağız diye net bir açıklamaları olması lazım.”
‘KONTEYNIRLARDA HAYAT ÇOK ZOR’
Konteynırda yaşayan Yasemin B. de yaşadıklarını şu sözlerle anlattı: “İki buçuk 3 ay boyunca çadırda kaldık. Sonra konteynırlara yerleştirildik. Allah devletimize razı olsun geç geldiler lakin bayağı zorluklar yaşadık. Devletten beklentimiz bir şey diyemiyorum, her şeye geç kalındı, şayet geç kalınmasaydı tahminen bu kadar insan ölmeyebilirdi. Biz yaşıyoruz lakin yaşıyoruz da denmez. Onlarla birlikte biz de öldük, ayaktayız ancak ölmüş üzereyiz, yaşayan ölüyüz. Hayat sıkıntı konteynerlerde ömür çok güç, yaşanılacak bir yer değil ki. İnsan mecbur kalmadıkça burada yaşayamaz.”
‘İYİLİĞİNİ HİÇBİR VAKİT UNUTMAYIZ’
Depremzede Celal Baytekin ise büyük bir felaket yaşadıklarını fakat hala olağana dönemediklerini söyledi. Baytekin “Şu an zorlanarak kendi ayaklarımız üzerinde durmaya çalışıyoruz” dedi.
‘ÇADIRDA YAŞIYORUZ KİMSE BİZE YARDIMCI OLMUYOR’
Suriye’den Adıyaman’a gelen Suriyeli bir bayan ise şunları anlattı: “Bez, süt, mama lazım. Çocuklar okula gidecek, defter kalem lazım, yardım istiyoruz fakat kimse bizi görmüyor. Su istiyoruz önümüzden geçiyorlar vermiyorlar, çadırda yaşıyoruz kimse bize yardımcı olmuyor.”
‘YARDIMLARIN ADALETLİ BİR BİÇİMDE DAĞITILMADIĞINA İNANIYORUZ’
Adıyaman’da esnaflık yapan bir depremzede ise, “Her tarafta o toprak içerisinde, pahalılık almış başını gidiyor. Devlet yardımı geliyor lakin kâfi değil. Birçok yere ulaşmıyor ulaşsa da adaletli bir biçimde dağıtılmadığına inanıyoruz. Yani Adıyaman genel olarak bitmiş ne çalışan çalışabiliyor ne fiyat alabiliyor tekrar de hayat devam ediyor” Tabirlerini kullandı.