AYM Cemal Kaşıkçı kararının münasebetini açıkladı: ‘Çabalardan sonuç alınamadı’
Anayasa Mahkemesi (AYM), Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda 2 Ekim 2018 tarihinde öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı evrakının Suudi Arabistan’a bölümüne karşı nişanlısı Hatice Cengiz’in yaptığı ferdî başvuruyu reddetmesine ait kararının münasebetini 5 ay sonra açıkladı.
İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi, Cemal Kaşıkçı davasında yargılama sürerken Adalet Bakanlığı’nın görüşü üzerine evrakın 2022’de Suudi Arabistan’a bölümüne karar vermişti. Bu karara yapılan itirazlar da reddedilmişti. Bunun üzerine Hatice Cengiz, kişisel müracaatta bulunmuştu.
Anayasa Mahkemesi, 10 Mayıs 2023’te ömür hakkının tesirli ceza soruşturması yürütülmesine ait adap boyutunun ihlal edilmediğine karar verdi.
‘SORUŞTURMADA TÜM KRİTERLER KARŞILANDI’
DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine nazaran beş ay sonra açıklanan kararın münasebetinde cinayetin ortaya çıkmasında Türk soruşturma makamının ağır uğraşının tesirli olduğu vurgulandı. Müracaatçının soruşturmaya gerektirdiği ölçüdeki iştirakinin sağlandığı anlatılan kararda, “Soruşturmanın yeterliliği bağlamında Türk soruşturma makamının bir zafiyeti olmayıp olay yerinde derhâl yapılması gereken maddi kanıt incelemelerinin ve aramaların gecikmesinde ağır kusurun muhatap makamlara ilişkin olduğu değerlendirilmiştir” denildi. Kararda, “Bu prestijle, ceza muhakemesinin soruşturma evresinin Türk isimli makamının yükümlülükleri bağlamında ömür hakkı kapsamında tesirli ceza soruşturması yürütülmesi yükümlülüğünün gerektirdiği tüm kriterleri karşıladığı sonucuna varılmıştır” tabiri kullanıldı.
‘SUUDİ ARABİSTAN İŞ BİRLİĞİNE YANAŞMADI’
Dosyanın Suudi Arabistan’a devredilmesine yönelik itiraza değinilen kararda, “Somut olayda Suudi yetkililerin olayın en başından beri Türkiye ile memleketler arası isimli iş birliğine ve isimli yardımlaşmaya yanaşmadığı, tüm talepleri reddettiği, birtakım taleplere ise karşılık vermediği görülmüştür. Sanıklar yabancı ülke vatandaşı olup olaydan çabucak sonra Türkiye’yi terk ederek kendi ülkelerine gittikleri ve ülkelerince de iade edilmediklerinden kovuşturmayı yürüten makamın davanın sanıklarını duruşmalarda hazır edemediği anlaşılmıştır” bilgisi verildi.
Olaya ait Türk makamlarınca soruşturma evresinde olduğu üzere kovuşturma etabında da cinayetin sanıklarının yakalanması konusunda azami bir uğraş gösterildiği, Suudi makamlarından sanıkların iadelerinin talep edildiği hatta bununla da yetinilmeyip sanıklar hakkındaki memleketler arası yakalama kararlarının çıkarıldığı anımsatıldı. Fakat Suudi makamlarının sanıkların ülke dışına çıkışına müsaade vermeyip sanıkları iadeye yanaşmadığı söz edilen kararda, şöyle denildi:
“Türk makamlarının kovuşturmanın bölümü için çabucak harekete geçmeyip sanıkları duruşmada hazır etmek için iki yılı aşan bir müddet boyunca ağır bir uğraş sarf ettiği fakat bu efordan bir sonuç alamadığı ortadadır. Suudi makamlarının olaydan sorumlu tutmadıkları bireylerin dahi ülke dışına çıkmalarına müsaade vermediği, Türk makamlarınca yapılan kovuşturmanın sanıklar hazır edilerek yürütülmesi teşebbüslerinin böylelikle tümüyle karşılıksız kaldığı bir gerçektir. Müracaatçının da argümanlarında sanıkların iade edilmemesi ve kovuşturmanın bu nedenle ilerleyememesi ile ilgili olarak Türk isimli makamlarına kusur izafe edilebilecek rastgele bir argümanı ileri süremediğinin altını çizmek gerekir.”
SUUDİ ARABİSTAN’DA 8 KİŞİ CEZA ALDI
Riyad Ceza Mahkemesinin sanıklardan 5’ine 20 yıl, birine 10 yıl, öteki 2’sine 7 yıl mahpus cezası verdiği anımsatılan kararda, “Türk isimli makamlarının hayat hakkı kapsamındaki anayasal yükümlülükleri doğrultusunda bir memleketler arası iş birliği sağlama ve kovuşturmanın sanıkların tamamı hakkında olmasa da bir kısmının uzun vadeli hürriyeti bağlayıcı cezalarla karşı karşıya kalmasıyla aleyhlerine sonuçlanmasına yönelik gerekli çabayı gösterdiği, öteki deyişle anılan cezaların Türk isimli makamlarının eforları sonunda verildiği dikkate alınmalıdır” değerlendirmesi yapıldı.
Kararda, münasebetiyle müracaat bir bütün olarak ele alındığında Türk isimli makamlarının tesirli bir memleketler arası iş birliğine ve tesirli ceza muhakemesi yürütülmesi için gerekli bütün makul önlemleri almaya ait hayat hakkı kapsamındaki anayasal yükümlülüklerini yerine getirdiği sonucuna varıldığı kaydedildi.
TÜRKİYE’DE 26 KİŞİ HAKKINDA DAVA AÇILMIŞTI
Riyad idaresine muhalif gazeteci-yazar Cemal Kaşıkçı, nişanlısı Hatice Cengiz ile evlenebilmek için kimi resmi evrakları almak için 2 Ekim 2018 tarihinde Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’na gelmişti. Buradan bir daha çıkamayan ve öldürülen Kaşıkçı’nın cesedine bir daha ulaşılamamıştı. Türkiye’nin yanı sıra milletlerarası toplumun da yansısını toplayan cinayete ait İstanbul’da Suudi Arabistan vatandaşı toplam 26 kişi hakkında dava açılmıştı. Davanın sanıkları ortasında muavin konsolos Sultan Yahya A. ve ateşe Yasit Halit M., Suudi Tuğgeneral Mansur Osman Abu Hüseyin de yer almıştı. (KAYNAK)