Ezilenlerin estetik gayreti: Ders Olabilir Sınıfta Kalmak
Önder Karataş
Ömer Burçin Özkişi’nin üçüncü şiir kitabı ‘Ders Olabilir Sınıfta Kalmak’, on altı şiirden oluşuyor. Şiirlerin karakteri ve gündemine baktığımızda bu az sayıdaki şiirin oldukça yüklü olduğu fark ediliyor. Özkişi, kapitalist moderniteye “anladığı dilden” vururken, resmi ideolojiyi maksadından bir an bile çıkarmıyor.
‘Nutuk Çekebilirim İspatım Şiir’ isimli şiirinde “İdeolojin çağırdı biti kanlandı ulusun/ çevrimsel pogromlardan malülen emekli olan kaç?/ toplasan paşa afedersin biraz ermeni/ yoktur lakin bir tutam rum belki/ karadeniz’in lisanı olsa bile konuşmaz/ senin topal konuşacak oldu ya/ onun lisanından sen anlardın/ konuşturma beni şimdi” dizeleri, güçlü sezdirmeler ve dikine olmayan bir telaffuz yoluyla okura bir şuur alanı yaratıyor. Çünkü resmi ideolojik durumla kapitalist modernite ortasında bir gelgite kapılmadan sırası geldikçe tıpkı şiir içerisinden doğruluyor. Şuur ve öfkenin birbirini besleyerek büyüdüğü geniş ve bildik bir meydandan sesleniyor:
“yoksunluk çekmeye benzemiyor yoksulluk/ arınamazsın kanındaki parasızlıktan yok bu türlü detoks/ kanını satarak hayatta kalanlar var canım” (syf.15)
Bu kısımda, günlük ömür lisanının son devir şiir lisanındaki yeri seziliyor. Çünkü halk lisanı dediğimiz lakin klâsik de olmayan çağdaş halk telaffuzunun şiire geçişi en sonunda genç şairlerin yetenek ve eforuyla devam ediyor. Açıkçası bu gelişimin varacağı şiirsel boyut, büyük bir edebi merakın da hususudur.
BİLİMSEL BİR AKSİYON OLARAK ŞAİRLİK
Söylem açısından yenilenme ve arınma uğraşı, şiirin yaşama yetişebilme imkanlarını çoğaltırken, uzun ömürlü ve dönemsel olmayan şiir tecrübeleri şairliği bir “yaban iş” olmaktan çıkararak bilimsel bir harekete çeviriyor. Ömer Burçin Özkişi’nin bu kitabı da bu bilimselliği temel alarak rastlantısal imge/söylem sapmalarından korunmuş şiirlerden oluşuyor.
“dokunaklı müziklerden yüzdürüp/ Hollywood klişelerinden sektirdim/ yazdım çizdim/ yücelttim/ baktım ki ben bir meta/ baktım devalüe oluyorum bu pazarda/ piyasanın görünmeyen eli/ inanmazsınız/ avuçlarımın arasında” (laisses faire laissez passer/ syf. 17)
Bir yandan şair, bir bireyin ölümcül, sonlu, yaralanabilir, kırılabilir olduğu gerçeğinden sakınmıyor. Açık seçik telaffuzunu sürdürüyor. Şiirini, gerçeğin sağından-solundan sızdırmıyor. Tersine kapitalist moderniteye maruz kamış her bireyin başına geleceklerin şiirini inşa ediyor.
“bilmiyor manasını ömer öfkesinin” (doğum lekesi/ syf. 24)
“vurmak istenci bir yanım sokaklara vurmak/ bankaları, tüccarları, faşist artıklarını çünkü/ yıldım yılgınlığıma sataşmamaktan/ post-modern tezlerce gömülen/ mazlumun yüzüne bakan hala namlular/ kendinden razıysan utanmamaktan” (mamaktan/ syf. 32)
ŞAİRİN CİNNET ANI
Şairin cinnet anı mıdır şiir? Bu sorunun Ömer Burçin Özkişi’deki yanıtı nedir?
Muhakkak ki bu sorulara arkası arkasına karşılık verilebilir. Siyasal durum ile şiirsel durum ortasında ideolojik ayrışma olmadığı sürece cinnet üzere şuur dışı bir anın yaşanması beklenmez. Ömer Burçin Özkişi’nin şiirlerinde cinnet şu formda söyleniyor:
“yaşadığımı kendime ispat edecek/ bir cinnet gerek” (cinnetimden sual olunmaz/ syf. 45)
Büyük sarsıntıların büyük kentleri yuttuğu bir devirden geçerken; şiirin küçük sarsıntılara odaklanması, şiiri vakitle donuk bir objeye dönüştürür. Ömer Burçin Özkişi’nin elimizdeki bu kitabı ve evvelki şiirleri, yıllandıkça tadını daha çok bulacak bir telaffuzun emin adımları olarak görülebilir.